zarola/content/sss/index.md

title	layout	date	draft
SSS	single.html	2019-08-07T02:42:37+03:00	false

0. Zarola nedir?

Zarola (İng. diceware), zarlar kullanarak, kolayca hatırlanabilir güvenli parolalar oluşturmanızı sağlayan bir tekniktir. Zarola yöntemi ile oluşturulan parolalar, mekik posta ekran semer toprak kalem ustura gibi görünür.

1. Zarolam ne kadar uzun olmalıdır?

En az yedi kelime oluşturmanızı tavsiye ediyoruz. Kelimelerin arasına veya sonuna ekstra karakterler eklemeniz parola güvenliğini artıracaktır. 1996 yılında Matt Blaze, Whitfield Diffie, Ronald Rivest, Bruce Schneier, Tsutomo Shimomura, Eric Thompson ve Michael Weiner'dan oluşan bir grup bilgi güvenliği ve kriptografi uzmanından oluşan heyet, "Simetrik Şifrelerde Yeterli Kurumsal Güvenliği Sağlamak için Minimum Anahtar Uzunlukları" başlıklı raporunda, verileri 20 yıl daha güvende tutabilmek için gereken minimum anahtar uzunluğunun 75 bit uzunluğunda olması gerektiğini ifade etmişler ve yeni oluşturulan anahtarların en az 90 bit uzunluğunda olmasını tavsiye etmişlerdir. Beş kelimelik bir Zarola en az 64.6 bit entropiye sahiptir. Altı kelimede bu değer 77.5 bite, yedi kelimede 90.4 bite, sekiz kelimede 103 bite, dokuz kelimede 116 bite, on kelimede ise 129 bite çıkmaktadır. Dört kelimelik bir parola yalnızca 51.6 bit entropiye sahiptir. Bu parola, 24 adet grafik işlemci ile bir günden kısa bir süre içerisinde kırılabilmektedir. Eklediğiniz her bir rastgele karakter, yaklaşık olarak 10 bit entropi eklemektedir. Altı kelimelik bir parola, yüksek bütçeli bir kurum (örneğin devlet veya çok uluslu bir şirket) tarafından kırılabilir durumdadır. Yedi kelimelik bir parola ise, şimdilik bilinen hiçbir teknoloji tarafından kırılabilir durumda değildir. Ancak 2030'larda yüksek bütçeli kurumlar tarafından kırılabilir hale gelebilir. Sekiz kelimeli parolalar ise muhtemelen 2050'lere kadar güvenli olacaktır. İstediğiniz güvenlik seviyesine göre parola seçmenizi tavsiye ediyoruz. Örneğin kişisel Wi-Fi ağınızı altı kelimeli bir parolayla saklamayı düşünebilirsiniz, çünkü sabit bir noktada ve sürekli denetiminizde olacaktır. Ancak her an erişilebilen veya çalınabilecek mobil cihazlarınızı daha güçlü bir Zarola ile saklamanız tavsiye edilir. Kullandığınız GnuPG veya PGP anahtarınızı mutlaka ve mutlaka en az yedi kelimeden oluşan Zarola ile korumanız şiddetle tavsiye edilir. Eğer bir kasada uzun süre saklayacağınız şifreli belgeler (örn. GnuPG anahtarlarınızın kağıt yedekleri), elektronik imzalar, yok etmek veya korumak istediğiniz diskler gibi noktalarda zarola kullanmayı düşünüyorsanız, yedi kelimenin üzerine çıkmanız ve fazladan karakterler eklenmeniz şiddetle tavsiye edilir.

2. Parolamı bir yere yazmalı mıyım?

Parolanızı ezberlediğinize emin olduktan sonra yazılı tutmayın. Genellikle insanlar parolalarını kaybetmekten ziyade unutmaktan korkar. Parolanızı hatırlamak için hikayeleştirebilir, kelimeler arasında anlam ilişkileri oluşturmayı deneyebilirsiniz. Parolanızı oluştururken ve ezberlerken altında başka kağıt olmayan bir kağıt parçasına yazabilirsiniz, ama ezberledikten sonra bu kağıt parçasını yakarak imha etmeniz tavsiye edilir.

3. Eğer birisi benim Zarola kullanığımı biliyorsa, kelime listesini kullanarak parolamı bulamaz mı?

Kısa cevap: Hayır, bulamaz. Uzun cevap: Zarola yöntemi, bir saldırgan sizin bu yöntemi kullandığınızı, hatta kaç kelime kullandığınızı biliyor olsa bile ziyadesiyle güvenlidir. Zarola'nın güvenliği çok fazla kombinasyon olmasından gelir. Bir zarola listesinde 7776 kelime bulunur. Eğer yedi kelimeli bir zarola oluşturursanız, 7776*7776*7776*7776*7776*7776*7776=2*10²⁷ ihtimal vardır (ortalama 2 oktilyon). Her bir parola denemesi için 10 ms harcansa, bütün ihtimalleri denemek yaklaşık 10¹⁸ yıl alacaktır (1 kentilyon). Evrenin oluşumundan bugüne yaklaşık 13,5 milyar yıl geçtiğini varsayacak olursak, ne kadar büyük bir süre olduğunu hayal edebilirsiniz.

4. Oluşturduğum zarolaları nasıl hatırlayabilirim?

Kelimeler arasında anlamsal ilişkiler oluşturmayı deneyebilir veya parolanızı hikayeleştirebilirsiniz. Örneğin:

sörf uçmuş lifli hijyen amblem gümrük parca

şeklindeki bir parola için, "sörf yaparken uçmuş sörfçü, üzerine yapışan lifli yosunları yıkarken, hijyen için kullandığı amblemli kabini gümrükten parça parça geçirdiğini hatırladı." gibi bir hikaye uydurabilirsiniz. Uzun görünebilir ama, birkaç kez okuduğunuzda aklınızda kalacaktır.

5. Hala zarolamı hatırlamakta güçlük çekiyorum. Ne yapmalıyım?

Parolayı ezberleme süresi, birkaç saatten bir haftaya kadar kişiye göre değişebilir. Eğer yine de ezberlemekte güçlük çekiyorsanız, yeni bir parola oluşturmayı deneyin ama sadece beğenmediğiniz bir kelimeyi değiştirmeyin.

6. Parolamı unuttum! Verilerimi kurtarabilir miyim?

Panik yapmayın ve şifrelenmiş dosyalarınızı silmeyin. İnsan beyni bazen böyle oyunlar oynar. Yarın rastgele bir anda, örneğin yemek yerken veya üç gün sonra ellerinizi yıkarken parolanızı bir anda hatırlayabilirsiniz. Eğer birkaç kez yazdığınızda giremiyor iseniz, harfleri tek tek girmeyi deneyebilirsiniz. Parolanızın bir harfini yanlış hatırlıyor veya Türkçe karakter hatası yapıyor olabilirsiniz, bir metin editörüne yazıp kontrol edebilirsiniz. Güçlü bir şifreleme yazılımı üzerinde zarola kullanıyorsanız ve parolanızı gerçekten unuttuysanız maalesef yapabileceğiniz hiçbir şey yok.

**7. Büyük harf kullanmalı mıyım? **

Zarola listesindeki her kelime küçük harfle yazılmıştır. Belirtilen entropi değerleri, her şeyin küçük harflerle yazıldığı durumlarda geçerlidir. Büyük harfler kullanarak, entropiyi artırabilirsiniz. Eklediğiniz her büyük harf, yaklaşık olarak 3 ila 4 bit entropi ekler. Ancak her büyük harf, Shift tuşuna basmayı gerektirir. Eğer parolanızın yarısında büyük harf kullanacak olursanız, tuşa basışlarınız 1.5 kat artacaktır. Bu da, tıklama başına oluşan entropiyi 2.67 bite indirecektir. Yani tıklama başına küçük harfle yazdığınız paroladan daha düşük bir entropi oluşacaktır. Bunun haricinde, büyük harf kullanımı parolanızı hatırlamanızı zorlaştıracaktır. Eğer zorundaysanız, kelimelerin ilk harfi gibi hatırlaması kolay karakterleri büyük harf yapmanız şiddetle tavsiye edilir.

8. Kelimeler arasına boşluk koymalı mıyım?

Kelimeler arasına boşluk koymamak, parolayı zayıflatan bir durumdur. Ancak boşluk tuşunun kendine has bir sesi olması ve baş parmak ile basılması, parolanızın güvenliğini olumsuz etkileyebilir. Parolanızı girerken sizi izleyen birisi, Zarolanızda kaç kelime kullandığınızı ve kelimelerinizin uzunluklarını bu sayede takip edebilir. Bu yüzden kelimelerin arasında, kullandığınız klavye düzeninde tek tıklamayla basılabilecek bir özel karakter kullanmanız veya bir harf koymanız daha uygun olacaktır. Bunun haricinde, bazı sistemler parolalarda boşluk karakterini kullanmayı desteklememektedir.

9. Parolamı hangi sıklıkla değiştirmeliyim?

Parolanızı, değiştirme tercihi tehdit algınıza bağlıdır. Tavsiyemiz; ortak alanlarda kullandığınız dizüstü ve cep telefonu gibi cihazların erişimini sağlayan PIN/Parolalarını birkaç aylık sürelerde değiştirmeniz, ortak alanlarda girdiğiniz tam disk şifreleme ve simetrik şifrelerinizin parolalarını yıllık olarak ve GnuPG gibi asimetrik şifreleme anahtarlarınızı da gerekmedikçe değiştirmemenizdir.

Parolanızı, şifreleme anahtarınızı her değiştirdiğinizde veya herhangi bir güvenlik tehdidi algıladığınızda değiştirimenizi tavsiye ederiz. Yeni bir parola oluşturmak birkaç dakikanızı alacaktır.

10. Eğer başka birisinin parolamı bildiğinden şüphelenirsem ne yapmalıyım?

Parolanızı bir başkasının bildiğinden şüpheleniyorsanız, acilen anahtarınızı ve parolanızı değiştirin.

11. Herhangi bir sebepten mahkemeye çıkarsam parolamı vermek zorunda mıyım?

Türkiye Cumhuriyeti için konuşacak olursak, herhangi bir şekilde mahkemede parolanızı vermek zorunda değilsiniz.

12. Entropi nedir?

Entropi, rastgeleliğin ölçütüdür. Bir sistemin rastgele olması, çıktısının ne olacağının tahmin edilememesidir. Bunu bir bir dizi bozuk para atışı ile hayal edebilirsiniz; arka arkaya atılacak 100 bozuk paranın sonucunu doğru olarak kaç kere tahmin edebilirsiniz veya bir atışı tahmin etmiş olmanız bir sonrakini de tahmin edebileceğiniz anlamına gelir mi? Bu bakımdan bir olasılık kümesindeki her sonucun olası olması bir saldırganın belirli bir özelliği hedefleyerek başarıya ulaşmasını engeller. Bu sebeple Zarola parolaların güvenliği için entropi kaynağı olarak zar kullanır.

13. Bir parolanın entropisini nasıl hesaplayabilirim?

Eğer bir parola n olasılıktan oluşan bir uzaydan seçildiyse ve bu olasılıklar eşit olarak seçilebilir durumdaysa, entropi log2(n) değerini taşır. x sembolden teşkil bir parolanın entropisi, xlog2(n) değeridir. Örneğin, 16 harften oluşan rastgele oluşturulmuş bir parolanın entropisi 16log2(26) yani 75,2 bit olacaktır. Eğer parolanın elemanları doğal dillerden oluşuyorsa, durum daha karmaşık hale gelebilir. Schneier's Applied Cryptography kitabında İngilizce dilindeki yazılı bir metnin ortalama entropisinin karakter başına 1.3 bit olduğu ifade edilmiştir. Ancak bu varsayımı parolalara uygulamanın ne kadar doğru olduğu tartışılabilir. Çünkü insanlar, zannedilenden daha çok tahmin edilebilirdir. Genel anlamda insan faktörü devreye girdiğinde, parola için entropi tahmini yapmak zorlaşır. Gerçek anlamda parola güvenliği için, olabildiğince rastgelelik gerekir. Zarola yöntemi bunun için iyi bir seçenektir, kelime başına 12.9 bit entropi sunar.

14. Kumarhane zarı nedir?

Kumarhane zarları, ince işçilik ürünü olan şeffaf zarlardır. Tavla zarlarından en önemli farkı, üzerindeki numaraların zara oyularak yapılmamasıdır. Tavla zarları üzerine yapılan bir çalışmada, 4-5-6 numaralarının gelme olasılığının daha yüksek olduğu; bunun sebebinin ise o numaraların bulunduğu yüzeylere numarayı yazmak için daha büyük delikler açılması olduğu saptanmıştır (Guy Macon tarafından yapılan araştırma). Ayrıca daha önce kullanılmış zarların kenarları zamanla aşınacak ve olasılıkların eşitliğini bozacaktır. Tavla zarları şeffaf olmadığından, üzerinde hile yapılması daha yüksek bir ihtimaldir. Olağan zarlar kullanmanız zarolanızın gücüne çok etki edecek değildir ama yine de kaliteli zarlar kullanmanız şayet mümkünse önerilir.

Bu sebeplerle, zarola oluştururken kaliteli zarlar kullanmanızı öneriyoruz.

15. Zar atma uygulaması veya cihazı kullansam olur mu?

Zar atma uygulamaları, gerçek rastgelelik içermez. Bu sebeple parolalarınızı zar kullanarak oluşturmalısınız.

**16. Zarım yoksa ne yapabilirim?

Şayet zarınız yoksa, zarolanızı üretmek için bir başka entropi kaynağına ihtiyaç duyacaksınız. Bunun için en kolay erişilebilir şey bozuk paradır. 3 farklı boyutta bozuk parayı bir masada çevirerek ve aşağıdaki tabloyu kullanarak zar atışlarına dönüştürebilirsiniz. Zar atmaktan biraz daha uzun sürecek olsa da rastgele bir sonuç elde edeceğinizden zarolanızın gücünde bir eksilme olmayacaktır.