Cihaz şifrelemesi ile cihazınızın depolama alanı --işletim sisteminizi, kurduğunuz yazılımları ve kişisel verilerinizi içeren kısım--cihazınız kapalı iken erişilmesini engelleyecek şekilde karıştırılmış olmasını sağlar.
Cihazlarınızı şifrelemekle, cihazınızın depolama alanındaki; işletim sisteminizi, kurduğunuz yazılımları ve kişiel verilerinizi içeren bölümleri cihazınız kapalı iken parolasını bilmeyenlere karşı erişilmez kılarsınız.
Cihaz şifrelemesi devrede değilken eğer biri cihazınızı çalar, kayıp cihazınızı bulur veya başka şekilde donanımınıza erişim elde ederseler kolaylıkla dosyalarınızı okuyabilir, hesaplarınıza erişebilir ve kimliğinizi çalabilir. Daha kötüsü, bir saldırgan kötücül yazılımları cihazınıza yükleyerek tüm kullanımınıza uzaktan erişebilir.
Cihazınız şifreli değil iken çalınması kaybolması durumunda cihazınızı bulan herhangi biri kolaylıkla dosyalarınızı okuyabilir, hesaplarınıza erişebilir ve kimliğinizi çalabilir. Daha kötüsü, bir saldırgan kötücül yazılımları cihazınıza yükleyerek tüm kullanımınıza uzaktan erişebilir.
## Cihaz Şifrelemesi Nasıl Etkinleştirilir
## Cihazlar nasıl şifrelenir
Tam disk şifreleme bazı mobil cihazlarda olağan olarak gelmekte olsa da dizüstü ile masaüstü bilgisayarlarda ve çoğu cep telefonunda elle ayarlanmalıdır.
Tam disk şifreleme (full disk encryption) bazı mobil cihazlarda olağan olarak gelmekte olsa da dizüstü ile masaüstü bilgisayarlarda ve çoğu cep telefonunda elle ayarlanmalıdır.
Bilgisayar Kurulumları:
Bilgisayar Kurulumları:
* **Gnu/Linux**: Neredeyse her Gnu/Linux dağıtımı kurulumu sırasında diskinizi şifrelemeyi mümkün kılar. Bu amaçla iki yöntem sözkonusudur:
* "Tam Disk" Şifreleme: Gnu/Linux dağıtımlarda [Luks](https://en.wikipedia.org/wiki/Linux_Unified_Key_Setup) artık standart olarak desteklenmektedir. Bu yöntem cihazınızın ana depolama alanındaki işletim sistemi dahil her şeyi şifreler. Cihazınız açılırken size ayrı ve deşifre amacıyla bir parola sorulur.
* "Ev Dizini" Şifreleme: Bu yaklaşımda ise işletim sistemi **şifrelenmez** Kişisel verileriniz korunacaktır fakat bir saldırganın cihazınıza eriştiğinde işletim sisteminize etki edecek bir değişiklik yapmasını engellemeyecektir.
* **Windows**: [Security Planner / Windows Şifrelemesi](https://securityplanner.org/#/tool/windows-encryption)
* **Windows**: [Security Planner / Windows Şifrelemesi](https://securityplanner.org/#/tool/windows-encryption)
* Önemli: Standart olarak Microsot şifreleme anahtarlarınızı uzak sunucularda yedeklemektedir. Bu Microsoft'un ve işbirliği yaptığı her devletin cihazınızı kolaylıkla deşifre edebilmesi demektir. Eğer bir ulus devletin cihazınızın içeriğine erişmesinden endişeli iseniz bu "özelliği" devredışı bırakmalısınız ve [yeni anahtarlar üretmelisiniz](https://theintercept.com/2015/12/28/recently-bought-a-windows-computer-microsoft-probably-has-your-encryption-key/).
* Önemli: Standart olarak Microsot şifreleme anahtarlarınızı uzak sunucularda yedeklemektedir. Bu Microsoft'un ve işbirliği yaptığı her devletin cihazınızı kolaylıkla deşifre edebilmesi demektir. Eğer bir devletin cihazınızın içeriğine erişmesinden endişeli iseniz bu "özelliği" devredışı bırakmalısınız ve [yeni anahtarlar üretmelisiniz](https://theintercept.com/2015/12/28/recently-bought-a-windows-computer-microsoft-probably-has-your-encryption-key/).
* **macOS**: [Security Planner / Mac Şifreleme](https://securityplanner.org/#/tool/mac-encryption)
* **macOS**: [Security Planner / Mac Şifreleme](https://securityplanner.org/#/tool/mac-encryption)
* **Linux**: Neredeyse her Gnu/Linux dağıtımı kurulumu sırasında cihaz şifrelemeyi etkin kılmanıza imkan verir. Bunun iki cinsi vardır:
* "Tam Disk" Şifreleme: Bu yaklaşım cihazınızın ana depolama alanındaki işletim sistemi dahil herşeyi şifreler. Cihazınız açılırken ayrı bir parola sorulur.
* "Ev Dizini" Şifreleme: BU yaklaşımda ise işletim sistemi **şifrelenmez** Kişisel verileriniz korunacaktır fakat bir saldırganın cihazınıza erişip kötücül yazılım kurmasını zorlaştırmayacaktır.
Cep Telefonu Kurulumları:
Cep Telefonu Kurulumları:
* **iOS**: [Security Planner / Apple iOS Şifreleme](https://securityplanner.org/#/tool/apple-ios-encryption)
* **iOS**: [Security Planner / Apple iOS Şifreleme](https://securityplanner.org/#/tool/apple-ios-encryption)
**Sınırları** Cihaz şifreleme her derde deva değildir! Eğer [parolalarınız](../human_security/passwords.md) yeterince güçlü değil ise bir bilgisayar rahatlıkla parolanızı tahmin edebilir ve cihazınıza erişebilir. Ayrıca cihaz şifreleme virüslere ve kötücül yazılımlara karşı hiç bir koruma sağlamaz. Eğer verileriniz bir bulut hizmetine yedeklendiyse ve bu hizmeti sağlayan sunucular açığa çıkar veya devletle işbirliği yaparsalarsa cihaz şifrelemesi verilerinizi korumayacaktır (kullanılan hizmet özellikle kullanıcı tarafından şifreleme desteklemiyorsa).
**Sınırları** Cihaz şifreleme her derde deva değildir! Eğer [parolalarınız](../human_security/passwords.md) yeterince güçlü değil ise bir bilgisayar rahatlıkla parolanızı tahmin edebilir ve cihazınıza erişilebilir. Ayrıca cihaz şifreleme virüslere ve kötücül yazılımlara karşı hiç bir koruma sağlamaz. Eğer verileriniz bir bulut hizmetine yedeklendiyse ve bu hizmeti sağlayan sunucular açığa çıkar veya devletle işbirliği yaparsalarsa cihaz şifrelemesi verilerinizi korumayacaktır (kullanılan hizmet özellikle uçtan uca şifreleme desteklemiyorsa).
**Yetkilendirme Etkinleştirilmelidir** Cihaz şifrelemesi, yetkilendirme zorunlu değilse etkili değildir. Örneğin dizüstünü bilgisayarınıza giriş yapmanız veya cep telefonunuzun ekran kilidini bir PIN ile korumanız gibi...
**Yetkilendirme etkinleştirilmelidir** Cihaz şifrelemesi, yetkilendirme zorunlu değilse etkili değildir. Örneğin dizüstünü bilgisayarınıza giriş yapmanız veya cep telefonunuzun ekran kilidini bir PIN ile korumanız gibi...
**Veri Kurtarmayı İmkansız Kılar** Tam disk şifreleme, iyi parola ve PIN yönetimi sürdürülmüyorsa verilerinize erişiminizi kaybetme riskinizi arttırır. Unutulan bir parola veya PIN, disk şifreleme anahtarının tutulduğu sektörde yaşanan bir arıza verilerinizi sizin veya bir başkasının kurtaramayacağının garantisidir. Verilerinizin düzenli yedeklerini alarak veri kaybı riskini azaltmalısınız.
**Veri kurtarmayı imkansız kılar** Tam disk şifreleme, iyi bir parola ve PIN yönetimi sürdürülmüyorsa verilerinize erişiminizi kaybetme riskinizi arttırır. Unutulan bir parola veya PIN, disk şifreleme anahtarının bulunduğu sektörde yaşanan bir arıza verilerinizi sizin veya bir başkasının kurtaramayacağının garantisidir. Verilerinizin düzenli yedeklerini alarak veri kaybı riskini azaltmalısınız. Yedeklerinizi de fiziki güvneliğini sağlayamıyorsanız şifrelemeniz önerilir.
**Cihaz kapalı veya kilitli olmalıdır** Cihaz şifrelemesi sadece bilgisayarınız kapalı veya açık ama parola girişi gerektirirken koruma sağlar. Bir kere parolanız ile giriş yaptıktan sonra bilgisayarınız, verilerinizin deşifre edilmesi için gerekli gizli anahtarı hafızasına almış olmakla ekran kilidi etkin olsa bile çalışır durumda olduğundan(veya uyurken) bir kişinin verilerinize erişme riskini taşır. Öyle bile olsa bu tip bir saldırı fazlasıyla teknik yetkinlik gerektirmekte ve bu risk bilgisayarınızı çalışırken açık tutmanıza veya giriş yapmanıza engel olmamalı. Fakat cihazınızın sizden uzak kalabileceği tehlikeli durumlarda bilgisayarınızı kapalı tutmak en iyisidir. Eğer bu tip bir saldırının kurbanı olmaktan endişeli iseniz en iyisi cihazınızı fiziksel olarak her zaman yanınızda tutmalısınız.
**Cihaz kapalı veya kilitli olmalıdır** Cihaz şifrelemesi sadece bilgisayarınız kapalı iken tam güvenlik sağlar. Bir kere parolanız ile giriş yaptıktan sonra bilgisayarınız, verilerinizin deşifre edilmesi için gerekli anahtarı hafızasına almış olmakla ekran kilidi etkin olsa bile çalışır durumda olduğundan(veya uyurken) bir kişinin verilerinize erişme riskini taşır. Bu tip bir saldırı fazlasıyla teknik yetkinlik gerektirmekte ve bu risk bilgisayarınızı açık tutmanıza veya giriş yapmanıza engel olmamalı. Fakat cihazınızın sizden uzak kalabileceği tehlikeli durumlarda bilgisayarınızı kapalı tutmak en iyisidir. Eğer bu tip bir saldırının kurbanı olmaktan endişeli iseniz en iyisi cihazınızı fiziksel olarak her zaman yanınızda bulundurmalısınız.
Cihazınızı içinde bulunduğunuz duruma göre seçmelisiniz:
* **Yüksek Risk**: Bir devletin veya uzman ajanlık şirketlerinin hedefi olacağınızdan şüpheleniyorsanız.
* **Yüksek Risk**: Bir devletin veya uzman ajanlık şirketlerinin hedefi olacağınızdan şüpheleniyorsanız.
* **Orta Risk**: Etkin olarak hedeflenmiyorsunuz fakat bir saldırganın cihazlarınıza fiziksel erişim sağlaması durumunda kolay hedef olmayı tercih etmiyorsunuz.
* **Orta Risk**: An itibari ile hedef değilsiniz fakat bir saldırganın cihazlarınıza fiziksel erişim sağlaması durumunda kolay hedef olmayı tercih etmiyorsunuz.
* **Düşük Risk**: Taşınabilir cihazlarınızı hassas veriler için kullanmıyorsunuz.
* **Düşük Risk**: Taşınabilir cihazlarınızı hassas veriler için kullanmıyorsunuz.
### Yüksek Risk
### Yüksek risk
Eğer yüksek risk taşıyorsanız, **cep telefonunuzu hassas hiç bir şey için kullanmayın**. Bunun sebebi, tüm telefonların "baseband modemi" olarak adlandırılan, sizi kablosuz telefon ağına ("hücresel ağ") bağlayan bir şey içermesidir. Bu modemler özel mükt ve tonla uzaktan kötüye kullanılabilecek güvenlik açığı içermektedir. Bir kere aşıldıktan sonra, baseband modemi iletişiminizi takip etmek ve kişisel verilerinizi elde etmek için kullanılabilir.
Eğer riskiniz yüksek ise, **cep telefonunuzu hassas hiç bir şey için kullanmayın**. Bunun sebebi, tüm telefonların "baseband modemi" olarak adlandırılan, sizi kablosuz telefon ağına ("hücresel ağ") bağlayan bir donanım içermesidir. Bu modemler özel mülk ve tonla uzaktan kötüye kullanılabilecek güvenlik açığı içermektedir. Bir kere aşıldıktan sonra, baseband modem iletişiminizi takip etmek ve kişisel verilerinizi elde etmek için kullanılabilir.
Cep telefonlarına alternatif olarak Wi-Fi desteği olan ama hücresel ağa bağlanmayan bir tablet satın alabilirsiniz. Bu tip cihazlar basband modemi içermemekte ve uzaktan saldırılara çok daha dayanıklıdır. Sadece Wi-Fi içeren bir cihaz ile hala hücresel ağa, ayrı bir taşınabilir hotspot cihazı ile bağlanabilirsiniz.
[Replicant](https://www.replicant.us/) tamamen özgür bir android dağıtımı olarak sadece belirli cihazlar üzerinde çalışmaktadır. Çalıştığı cihazların temel özelliği baseband modemi işlemciden izole etmenin bir imkanı olmasıdır. Şayet mobil cihaz kullanmanız gerekiyor ve bu cihaz ile önemli veriler işleyecek iseniz Replicant kurulu bir telefon iyi bir tercih olabilir. Özgür olmayan sürücülerden dolayı wi-fi ve bluetooth gibi donanımların çalışmayacağını düşünerek hareket etmeniz önerilir.
Cep telefonlarına alternatif olarak Wi-Fi desteği olan ama hücresel ağa bağlanmayan bir tablet satın alabilirsiniz. Bu tip cihazlar basband modem içermemekte ve uzaktan saldırılara çok daha dayanıklıdır. Sadece Wi-Fi içeren bir cihaz ile hala hücresel ağa, ayrı bir taşınabilir hotspot cihazı ile bağlanabilirsiniz.
NOT: Uçak modu yeterli değildir. Cihazınıza bağlı olarak, uçak modunda bile baseband modemi hala çalışıyor ve cihazınızı saldırılara açık tutuyor olabilir.
NOT: Uçak modu yeterli değildir. Cihazınıza bağlı olarak, uçak modunda bile baseband modemi hala çalışıyor ve cihazınızı saldırılara açık tutuyor olabilir.
Tavsiye edilen sadece Wi-Fi destekleyen cihazlar:
Tavsiye edilen sadece Wi-Fi destekleyen cihazlar:
* [Samsung Note 2](https://redmine.replicant.us/projects/replicant/wiki/GalaxyNote2N7100) veya [Samsung Galaxy S 3 (I9300)](https://redmine.replicant.us/projects/replicant/wiki/GalaxyS3I9300)
* [Pixel C](https://en.wikipedia.org/wiki/Pixel_C) veya [Pixelbook](https://en.wikipedia.org/wiki/Google_Pixelbook).
* [Pixel C](https://en.wikipedia.org/wiki/Pixel_C) veya [Pixelbook](https://en.wikipedia.org/wiki/Google_Pixelbook).
* [iPad](https://en.wikipedia.org/wiki/IPad), fakat sadece **hücresel ağ desteklemeyen** modeller.
* [iPad](https://en.wikipedia.org/wiki/IPad), fakat sadece **hücresel ağ desteklemeyen** modeller.
### Orta Risk
### Orta risk
Taşınabilir cihazınızda; devletlerin, şirketlerin veya meraklı insanlar tarafından elde edilmesini istemediğiniz hassas veriler mi var? Elbette var, herkesin var!
Taşınabilir cihazınızda; suçlular, devletler veya meraklı insanlar tarafından elde edilmesini istemediğiniz hassas veriler mi var? Elbette var, herkesin var!
Bu durumda biri cihazınızı bulduğunda veya çaldığında onların işini olabildiğince zorlaştırmak istemeniz çok doğal.
Bu durumda biri cihazınızı bulduğunda veya çaldığında onların işini olabildiğince zorlaştırmak istersiniz.
Şayet hiç uğraşmayacağım diyorsanız kendinizi Apple şirketinin sinsice yumuşak kollarına bırakıp modern bir Iphone alabilirsiniz. Pek çok gerçek olayda bu cihazlara örgütlü devletler dışında kolaylıkla erişilemediği görüldü. Lakin Apple şirketinin Çin ile yaşadığı aşk, yakın zamanda özgür olmayan yazılımında bulunan açıklar ve İsrail'li bir şirketin 1000 ABD dolarına her Iphone'un kilidini kırabildiği iddiası ile yaşamanız gereklidir.
En iyi seçenekleriniz, ne yazık ki, Google veya Apple tarafından üretilen bir cihaz almak. Bu cihazlar diğer üreticilere göre çok daha donanımsal güvenlik içermekte ve daha sık güncellemekte. Fakat bu cihazlar bile yetkin saldırganlar tarafından veya cihaz kilidi etkin değilse genellikle kırılabilmekte.
Tavsiyemiz uygun bir cihaz alarak üzerinde GrapheneOS veya LineageOS android dağıtımları çalıştırmanız ve Google, Facebook gibi hiç bir casus şirketin yazılımları dahil özgür olmayan yazılımlar çalıştırmamanızdır. GrapheneOS ve LineageOS piyasadan alabileceğiniz pek çok cihaza kolaylıkla kurulabilen ve mahremiyetinize önem veren toplulukların geliştirdiği işletim sistemleridir.
* [iPhone or iPad](https://en.wikipedia.org/wiki/IPhone) (iPhone 4S veya sonrası cihaz şifrelemeden yararlanmak için gerekli)
*[LG G3](https://wiki.lineageos.org/devices/d855) Türkiye'de kolaylıkla bulunabilen, temizi için biraz araştırma gerektiren ama zamanına göre çok iyi donanıma sahip bir cihazdır. LineageOS kurulumu rootlama gereğinden dolayı biraz baş ağrıtabilir ama fiyat/performansta çok başarılıdır.
*[Sony Xperia Z](https://wiki.lineageos.org/devices/yuga) Görece eski bir donanım olan Z Türkiye'de bolca ve ucuza bulunabiliyor. LineageOS kurulumu da çok kolay. Lakin donanım yaşını göstermekte ve cihazınızı sonuna kadar kullanıyorsanız sizi tatmin etmeyebilir.
*[Xiaomi Redmi 4(X)](https://wiki.lineageos.org/devices/santoni) Daha modern bir donanım olarak Redmi 4 performans isteyen kullanıcılar için iyi bir tercih olabilir.
* **GrapheneOS için**;
*[Pixel](https://grapheneos.org/#device-support) Google Pixel cihazların tamamına GraphenOS kurulabilmekte fakat uzun dönemli destek için Graphene 3 serisi cihazları önermekte.
### Düşük Risk
### Düşük risk
Telefonunuzu kilitsiz öylece ortalıkta mı bırakıyorsunuz? Tebrikler, taşınabilir donanımların çok da güvenli olmadığını kabul etmeye başladınız demektir.
Telefonunuzu kilitsiz öylece ortalıkta mı bırakıyorsunuz? O zaman ya başınıza gelecekleri hak ediyorsunuz ya da gerçekten taşınabilir cihazlarınızda hiç bir şey olmadığını düşünüyorsunuz. Ne yazık ki modern taşınabilir cihazlar İnternet'e bağlı oldukları ve kullanıldıkları sürece siz fark etmeseniz de çokça veri üretir ve kaydederler. Bu verilerden belki haberiniz yoktur ama pekala bilgili bir kişi -ki bu her bilgisayar sorunuzda aradığınız arkadaşınız bile olabilir- bu bilgilere ulaşmanın bir yolunu bilebilir.
Fakat bu sayfadaki taşınabilir cihaz güvenliğini takip etmenin sizin ve iletişim kurduğunuz insanlar için çokça faydası olacaktır.
Bu sebeple riskinizin düşük olduğuna eminseniz ve yanıldığınız için pişman olmayacaksanız pekala herhangi bir telefon alıp sadece ekran kilidi kullanarak hayatınızı sürdürebilirsiniz.
# Genel tavsiyeler
## Cihazlarınızı yanınızdan ayırmayın
## Cihazlarınızı yanınızdan ayırmayın
Cihazlarınızı fiziksel olarak yanınızda tutmak her zaman iyi bir fikirdir. Aksi takdirde bir saldırganın cihazınıza girmek, verilerinizi ele geçirmek ve gelecekteki etkinliklerinizi izlemek amacı ile kötücül yazılım yülemesine çokça fırsat doğacaktır.
Cihazlarınızı fiziksel olarak yanınızda tutmak her zaman iyi bir fikirdir. Aksi takdirde bir saldırganın cihazınıza girmek, verilerinizi ele geçirmek ve gelecekteki etkinliklerinizi izlemek amacı ile kötücül yazılım yülemesine fırsat doğabilir.
Cihazınızın zafiyeti tavsiye edilen donanımları kullanıp kullanmadığınıza, [cihaz şifrelemenin => cihaz-şifreleme]] etkinleştirilip etkinleştirilmediğine ve cihazınızı bir parola veya PIN ile koruyup korumadığınıza bağlıdır.
Cihazlarınızın zafiyeti tavsiye edilen donanımları kullanıp kullanmadığınıza, [şifrelemenin => cihaz-şifreleme]] etkinleştirilip etkinleştirilmediğine ve cihazınızı bir parola veya PIN ile koruyup korumadığınıza bağlıdır.lk
* **Yetkin saldırgalarn** Kilitli telefonlara girmekte uzmanlaşmış büyük devletleri ve uluslararası şirketleri kapsar.
* **Yetkin saldırgalar** Kilitli telefonlara girmekte uzmanlaşmış büyük devletleri ve uluslararası şirketleri kapsar.
* **Eğitimli saldırganlar** Yerel kolluk kuvvetlerini ve telefon kıran adli tıp şirketlerini kapsar.
* **Eğitimli saldırganlar** Yerel kolluk kuvvetlerini ve telefon kıran adli tıp şirketlerini kapsar.
* **Olağan saldırganlar** Özel donanım sahibi olmayan yetenekli teknoloji meraklılarını kapsar.
* **Olağan saldırganlar** Özel donanım sahibi olmayan yetenekli teknoloji meraklılarını kapsar.
Eğer cihazınızdan uzak kalacak ve cihazınıza girilme ihtimali var ise, verilerinizi yedeklemeli tam fabrika ayarlarına dönüş yapmalısınız(veya yeni bir cihaz almayı düşünebilirsiniz).
Eğer cihazınızdan uzak kalacaksanız ve cihazınıza girilme ihtimali var ise verilerinizi yedeklemeli, fabrika ayarlarına dönüş yapmalısınız(veya yeni bir cihaz almayı düşünebilirsiniz).
## Ekran kilidinde pin veya parola kullanın / Biyometrik kullanmayın
Bilgisayarlarımızın aksine mobil cihazlarımız neredeyse sürekli açık kalırlar. Bu sebeple tüm diskiniz şifreli bile olsa açık bulunan cihazınıza her isteyen erişebiliyorsa muhtemelen pek de güvende sayılmazsınız. Ekran kilidinizi 4/6 haneli bir pin olarak belirleyip kabaca 3 ayda bir [zarola](zarola.oyd.org.tr) yöntemi ile değiştirin veya bir parola belirleyip daha uzun aralıklarla değiştirin.
Parmak izi, yüz tanıma gibi biyometrik yetkilendirme sistemleri doğaları gereği güvensizdir. Her ne kadar şirketler bunların aşılamaz olduklarını iddia etseler de çoğu zaman bu tip sistemlere karşı etkili saldırılar yapılmıştır ve en başarılısı [ebeveyninin parmağına uyuduğu sırada telefonunu dokundurup binlerce dolarlık oyun satın alan çocuğun zekasını aşamaz.](https://www.usatoday.com/story/news/nation/2016/12/28/girl-uses-sleeping-moms-thumbprint-pokemon/95907370/) Bu sebeple biyometrik giriş yöntemleri kullanacaksanız bunları ikinci aşama olarak değerlendirip hem pin/parola hem biyometrik kullanın. Şayet biyometrik verileriniz bir şekilde bir gün çalınırsa yeni bir parmak veya yüz alamayacağınızı unutmayın.
## Ekranınızı saklayın
En büyük ihlaller en küçük tedbirsizliklerden yaşanabilir. Muhtemelen yüksek bütçeli kırma girişimleri yakınlarımızın telefonlarımızı kurcalamasından daha az olası. Bu sebeple ekran parolanızı veya pininizi girerken ve genel olarak cihazınızı kullanırken telefonunuzun ekranını omzunuzun üstünden bakacaklardan sakının. Buna kanıksadığınız güvenlik kameraları da dahildir. Paranoyakça gelebilir ama cihazınızı koruyan en önemli veriyi bu şekilde ortalığa saçmanız muhtemelen her şeyi riske atmanızla eşdeğerdir.
## Signal Kullanın
## Kapkaç'a tedbir alın
**Signal** özgür bir anlık yazışma yazılımı olarak telefonunuzla gelen normal yazışmaya güvenli bir alternatif oluşturmaktadır. WhatsApp veya Telegram gibi çalışsa da çok daha iyi bir güvenlik sağlar.
Her türlü tedbiri almış olabilirsiniz ama bir an var ki cihazınız olabildiğince korunaksız. Telefonunuzu kullandığınız an! Bu noktada hem cihazınız açık hem de ekran kilidi yok. Pratik olarak o anda telefonu elinde bulunduran herkes neredeyse her işlemi cihazınız ile yapabilir. [Bu bir şaka değil](https://www.bbc.com/news/uk-38183819). Hali ile telefonunuzun elinizden kapılması durumunda tedbir almak için [Privatelock](https://f-droid.org/en/packages/com.wesaphzt.privatelock/) kullanabilirsiniz.
## Bildirimlerin kilit ekranında görülmesine izin vermeyin
Bankanızdan gelen 2FA kodları, sevdiklerinizden gelen yazışmalar, en güncel dedikodular ve hepsi açıkça cihazınızın kilit ekranında görünüyorsa mahremiyetiniz ile birlikte güvenliğiniz de olduğu gibi çöpe gidebilir. Ayarlarınızdan kilit ekranında görülecekleri sınırlayın.
## Bilmediğiniz cihazlara bağlamayın
Bu öneri hem tanınmadık wi-fi ağlarını hem de artık her yerde bulunan usb şarj çıkışlarını kapsar. Cihazınızı bu bilinmeyen ortamlara maruz bırakmak sizi riske sokabilir. Ya kendi şarj cihazınızı kullanın ya da zorundaysanız bu tip çıkışları kullanmaya [usb kontom](https://en.wikipedia.org/wiki/Juice_jacking#Mitigation) kullanın.
Wi-fi ve bluetooth gibi teknolojiler kablosuz olarak sizinle ilgili pek çok veriyi ortalığa saçabilirler. Bunun yanı sıra takip edilmeniz için de elverişli bir araç olarak kullanılabilirler. Bu sebeple kullanmadığınız her zaman bu donanımları kapatın.
## Signal kullanın
**Signal** özgür bir anlık yazışma yazılımı olarak telefonunuzla gelen normal yazışmaya güvenli bir alternatif oluşturmaktadır. WhatsApp veya Telegram gibi çalışsa da çok daha güvenlidir.
Neden signal kullanmalısınız?
Neden signal kullanmalısınız?
* GSM hizmet sağlayıcınız size gönderilen her mesajın bir kopyasını tutmaktadır. Signal ile GSM hizmet sağlayıcınız ne mesajlarınıza ne de iletişimde bulunduğunuz insanlara ulaşabilir.
* GSM hizmet sağlayıcınız size gönderilen her mesajın bir kopyasını tutmaktadır. Signal ile GSM hizmet sağlayıcınız ne mesajlarınıza ne de iletişimde bulunduğunuz insanlara ulaşabilir.
* Bir saldırgan için telefon numaranızı ele geçirmek görece kolaydır. Signal ile bir kişinin "güvenlik numarası'nın" değiştiğine dair bir uyarı alırsınız. Bu aynı zamanda biri yeni telefon edindiğinde de gerçekleşir.
* Bir saldırgan için telefon numaranızı ele geçirmek görece kolaydır. Konuştuğunuz kişinin başına bu geldiğinde Signal, kişinin "güvenlik numarası'nın" değiştiğine dair bir uyarı verir. Bu aynı zamanda biri yeni telefon edindiğinde de gerçekleşir. Güvenlik numarasını doğrulamak aranızdaki yazışmaların kimse tarafından okunmadığını garanti eder.
* Signal aynız amanda güvenli sesli iletişim için de kullanılabilir. GSM hizmet sağlayıcınız kimi aradığınız, kimin sizi aradığı ve aramaların uzunluğuna ilişkin kayıt tutar. Signal ile GSM servis sağlayızınız bu bilgilere ulaşamaz. Cihazınız güvenli olduğu sürece aramalarınızın içerğiği ve uzunluğu gizli kalacaktır.
* Signal aynı zamanda güvenli ses iletişimi için de kullanılabilir. GSM hizmet sağlayıcınız kimi aradığınızı, kimin sizi aradığı ve aramaların uzunluğuna ilişkin kayıt tutar. Signal ile yaptığınız aramalarda GSM servis sağlayızınız bu bilgilere ulaşamaz. Cihazınız güvenli olduğu sürece aramalarınızın içerğiği ve uzunluğu gizli kalacaktır.
* WhatsApp, Telegram veya Wire gibi diğer "güvenli" yazışma programları Signal ile kıyaslanınca çokça soruna sahiptir.
* WhatsApp, Telegram veya Wire gibi diğer "güvenli" olarak pazarlanan yazışma programları Signal ile kıyaslanınca çokça soruna sahiptir.
Daha fazla bilgi için, [Security Planner / Signal](https://securityplanner.org/#/tool/signal)'e bakın.
Daha fazla bilgi için, [Security Planner / Signal](https://securityplanner.org/#/tool/signal)'e bakın.
## Cihazımı bul'u Etkinleştirin
## Silence kullanın
"Cihazımı bul" seçeneğini etkinleştirmeyi değerlendirin. Bu çalınan veya kaybolan bir cihazınızı uzaktan yerini tespit etmek, kilitlemek veya kişisel verilerinizi silmek imkanı verir.
Daha fazla bilgi için:
**[Silence](https://silence.im/)** android için geliştirilmiş bir SMS (kısa mesaj servisi) yazılımıdır. Silence'i kurduktan sonra telefonunuzun standart sms programı olarak atarsınız ve tüm SMS'leriniz Silence'e gelir. Normal koşullarda hiç her SMS programı gibi sms'leriniz gelir ve gider ama Silence kullanan kişilerle anahtar değişimi yaptıktan sonra tamamen uçtan uca şifreli sms yazışması yapabilirsiniz.
* NOT: Bu özellik bir Google hesabını cihazınıza bağlamanızı gerektirir. Ayrıca "Cihazımı Bul" seçenğini etkinleştirirseniz Google konum bilginize dair daha fazla bilgiyi elde edecektir.
Telefonunuzun kamerası, çektiğiniz her fotoğrafa yüksek olasılıkla hassas çokça veriyi eklemekte. İnternette paylaştığınız bir gönderinin nasıl kullanılacağını bilemeyeceğinizden, fotoğrafların taşıdığı kişisel veriyi paylaşmadan önce silmek iyi bir fikirdir.
Telefonunuzun kamerası, çektiğiniz her fotoğrafa yüksek olasılıkla hassas çokça veriyi eklemekte. İnternette paylaştığınız bir gönderinin nasıl kullanılacağını bilemeyeceğinizden, fotoğrafların taşıdığı kişisel veriyi paylaşmadan önce silmek iyi bir fikirdir.
Geotagging kapalı iken bile kamera yazılımınız cihazınızın modelini ve diğer potansiyel olarak hassas veriyi fotoğraflara kaydedecektir. Bu durumdan kurtulmanın en iyi yolu ayrı bir yazılımla "EXIF1 verisini fotoğraf dosyalarından silmektir. Bu yazılımlar aynı zamanda konum bilgisini de çektiğiniz geçmiş fotoğraflardan silmek için de kullanılabilir.
Geotagging kapalı iken bile kamera yazılımınız cihazınızın modelini ve diğer potansiyel olarak hassas veriyi fotoğraflara kaydedecektir. Bu durumdan kurtulmanın en iyi yolu ayrı bir yazılımla "EXIF1 verisini fotoğraf dosyalarından silmektir. Bu yazılımlar aynı zamanda konum bilgisini de çektiğiniz geçmiş fotoğraflardan silmek için de kullanılabilir.
Daha fazla bilgi için: [Fotoğraflardan EXIF üstverisini silmenin 3 yolu](https://www.makeuseof.com/tag/3-ways-to-remove-exif-metadata-from-photos-and-why-you-might-want-to/).
Daha fazla bilgi için: [Fotoğraflardan EXIF üstverisini silmenin 3 yolu](https://www.makeuseof.com/tag/3-ways-to-remove-exif-metadata-from-photos-and-why-you-might-want-to/).
## Diğer Öneriler
* Cihazınızın kilidini açmak için bir parola veya en azından bir PIN kullanın. Parmak izi veya yüz tanıma gibi biyometrik verileri ekran kilidi için kullanmayın. Bu özellikler güvenli değildir.
* Telefonunuzu bildirimlerin detaylarını kilit ekranında göstermeyecek şekilde ayarlayın.
* Telefonunuzun bulut ile hangi verileri eşitlediğini bilin. Örneğin bir fotoğrafı telefonunuzdan silmiş olsanız bile Dropbox veya iCloud gibi bir hizmete çoktan yedeklenmiş olabilir.
@ -42,22 +42,21 @@ Genel bir alışkanlık olarak cihazlarınızda gereksiz veya çok seyrek kullan
Maalesef dizüstü ve masaüstü bilgisayarlarındaki çoğu işletim sisteminin bir izin yönetimi yok ve yazılımlar kurulum sırasında sistem kaynaklarına erişim için izin istemiyor. Bu yüzden bilgisayarlarınıza indirdiğiniz yazılımlarda çok daha dikkatli olmanız gerekiyor.
Maalesef dizüstü ve masaüstü bilgisayarlarındaki çoğu işletim sisteminin bir izin yönetimi yok ve yazılımlar kurulum sırasında sistem kaynaklarına erişim için izin istemiyor. Bu yüzden bilgisayarlarınıza indirdiğiniz yazılımlarda çok daha dikkatli olmanız gerekiyor.
## Korsan yazılım kullanma / Mümkünse mülk yazılım kullanma
## Korsan yazılım kullanmayın / Mümkünse mülk yazılım kullanmayın
Korsan yazılım indirmek bilgisayarınıza virüs veya kötü amaçlı yazılım bulaştırmak için harika bir yoldur. Pek çok mülk yazılım da kaynak koduna erişemediğiniz için şüpheli ve bazen amacı gereği zaten güvenlik tehlikesidir.
Korsan yazılım indirmek bilgisayarınıza virüs veya kötü amaçlı yazılım bulaştırmak için harika bir yoldur. Pek çok mülk yazılım da kaynak koduna erişemediğiniz için şüpheli ve bazen amacı gereği zaten güvenlik tehlikesidir.
Buna ek olarak, eğer korsan yazılım yüklerseniz şirketinizin her cihaz için binlerce dolar ödemek zorunda kalması çok yüksek bir ihtimaldir. Bu olduğunda, işvereninin gizlilik ve güvenlik politikasını ihlal ettiğiniz için kovulabilirsiniz.
Eğer cihazlarınızda yapmanız gereken bir işlem varsa ve bunun için uygun bir yazılım arıyorsanız öncelikle özgür veya açık kaynak yazılımları değerlendirmeniz önerilir.
Eğer kullanmanız gereken bir uygulama varsa ve onu güvenli kanallardan edinmek istemiyorsan, uygulamanın özgür veya açık kaynak yazılım olan alternatiflerini değerlendir.
## Özgür yazılım kullanın
## Özgür yazılım kullan
Özgür veya açık kaynak uygulamalar, genellikle kullanılan özel mülk yazılımlara harika alternatiflerdir. Gnu/linux, windows, MacOs ve Android için kolaylıkla elde edilebilir.
Bu özgür veya açık kaynak uygulamalar, genellikle kullanılan özel mülk ürünlere harika alternatiflerdir. Mac, Windows ve Linux için kolaylıkla elde edilebilir.
* **[Gimp](https://www.gimp.org/)**: Taramalı grafik ve fotoğraf düzenleme programı (Adobe Photoshop'a alternatif)
* **[Gimp](https://www.gimp.org/)**: Taramalı grafik ve fotoğraf düzenleme programı (Adobe Photoshop'a alternatif)
* **[Inkscape](https://inkscape.org/en/)**: Vektör çizme programı (Adobe Illustrator'a alternatif)
* **[Inkscape](https://inkscape.org/en/)**: Vektör çizme programı (Adobe Illustrator'a alternatif)
* **[LibreOffice](https://www.libreoffice.org/)**: Ofis verimlilik takımı (Microsoft Office'e alternatif)
* **[LibreOffice](https://www.libreoffice.org/)**: Ofis verimlilik takımı (Microsoft Office'e alternatif)
