Merge remote-tracking branch 'upstream/master' into ovpn-sunucu-kurulumu

master
orcun 4 years ago
commit 9b39c574fd
  1. 34
      README.md
  2. 6
      src/README.md
  3. 88
      src/ag_guvenligi/shadow.md
  4. 2
      src/beseri_guvenlik/2fa.md
  5. 4
      src/beseri_guvenlik/mesaj_disiplini.md
  6. 2
      src/beseri_guvenlik/parolalar.md
  7. 10
      src/cihaz_guvenligi/mobil_cihazlar.md
  8. 8
      src/cihaz_guvenligi/yazilim_guvenligi.md
  9. 14
      src/yazisma_guvenligi/README.md
  10. 2
      src/yazisma_guvenligi/sifreli-eposta-hizmetleri.md

@ -0,0 +1,34 @@
# Özgür Yazılım Derneği Güvenlik Rehberi
Bu depo, [guvenlik.oyd.org.tr](https://guvenlik.oyd.org.tr) adresinde bulunan Güvenlik Rehberi'ni içerir.
## Kullanım ve test
Güvenlik Rehberi, [mdBook](https://github.com/rust-lang/mdBook) ile oluşturulmuştur.
mdBook kurulumu:
```
wget https://github.com/rust-lang/mdBook/releases/download/v0.4.1/mdbook-v0.4.1-x86_64-unknown-linux-gnu.tar.gz -o mdbook.tar.gz
tar xzvf mdbook.tar.gz
sudo mv mdbook /usr/local/bin/
```
Yerel test:
```
git clone https://git.oyd.org.tr/oyd/guvenlik.git
cd guvenlik
mdbook serve
```
Deployment:
## Katkıda bulunanlar
TODO
## Lisans
![CC BY-SA 4.0](https://licensebuttons.net/l/by-sa/4.0/88x31.png)

@ -4,7 +4,7 @@
Zaman sıkıntısı mı çekiyorsunuz? Baskıyla mücadele etmek ve daha iyi bir dünya inşaa etmek için çok mu meşgulsünüz? Muhteşem! Burada bahsedeceğimiz kolay adımlarla kendinizin ve herkesin sayısal hayatını daha güvenli kılabilirsiniz. Zaman sıkıntısı mı çekiyorsunuz? Baskıyla mücadele etmek ve daha iyi bir dünya inşaa etmek için çok mu meşgulsünüz? Muhteşem! Burada bahsedeceğimiz kolay adımlarla kendinizin ve herkesin sayısal hayatını daha güvenli kılabilirsiniz.
* [Yazışma disiplinine giriş yapın](./beseri_guvenlik/mesaj_disiplini.md): Yazışma disiplinine giriş yapın: Saldırıların çoğu posta kutunuzdan gelir. E-posta ve anlık yazışma kullanırken uygun önlemleri nasıl alacağınızı öğrenin. * [Yazışma disiplinine giriş yapın](./beseri_guvenlik/mesaj_disiplini.md): Yazışma disiplinine giriş yapın. Saldırıların çoğu posta kutunuzdan gelir. E-posta ve anlık yazışma kullanırken uygun önlemleri nasıl alacağınızı öğrenin.
* [Parola yöneticisi ve Zarola kullanın](./beseri_guvenlik/parolalar.md): Parola yöneticisi kullanarak kendinizi çok sayıda tehlikeden koruyabilirsiniz. Parola yöneticinizi de bir Zarola ile koruyarak güvenliğinizi artırabilirsiniz. * [Parola yöneticisi ve Zarola kullanın](./beseri_guvenlik/parolalar.md): Parola yöneticisi kullanarak kendinizi çok sayıda tehlikeden koruyabilirsiniz. Parola yöneticinizi de bir Zarola ile koruyarak güvenliğinizi artırabilirsiniz.
* [Cihazlarınızı şifreleyin](./cihaz_guvenligi/cihaz_sifreleme.md): Tam disk şifreleme kullanması çok kolay, pek çok işletim sisteminde dahili olarak gelen ve cihazlarınızdaki verilerin korunmasında çok etkili bir sistemdir. * [Cihazlarınızı şifreleyin](./cihaz_guvenligi/cihaz_sifreleme.md): Tam disk şifreleme kullanması çok kolay, pek çok işletim sisteminde dahili olarak gelen ve cihazlarınızdaki verilerin korunmasında çok etkili bir sistemdir.
* [Web sitelerini daha güvenli gezin](./ag_guvenligi/guvenli_web_gezintisi.md): Varsayılan tarayıcınızı ve varsayılan ayarlarını değiştirip birkaç eklenti kurarak web üzerindeki güvneliğinizi ve keyfinizi fazlasıyla arttırabilirsiniz. * [Web sitelerini daha güvenli gezin](./ag_guvenligi/guvenli_web_gezintisi.md): Varsayılan tarayıcınızı ve varsayılan ayarlarını değiştirip birkaç eklenti kurarak web üzerindeki güvneliğinizi ve keyfinizi fazlasıyla arttırabilirsiniz.
@ -34,7 +34,7 @@ Bu bağlamda, sayısal güvenlik hayati bir öneme sahiptir.
|--- |--- |--- | |--- |--- |--- |
|[Beşeri Güvenlik](./beseri_guvenlik)|**Davranışlarınız** ile ilgili yapabileceğiniz küçük değişiklikler.|İnsan hatalarının bir güvenlik sistemindeki *zayıf halka* olmasını engeller.| |[Beşeri Güvenlik](./beseri_guvenlik)|**Davranışlarınız** ile ilgili yapabileceğiniz küçük değişiklikler.|İnsan hatalarının bir güvenlik sistemindeki *zayıf halka* olmasını engeller.|
|[Cihaz Güvenliği](./cihaz_guvenligi)|**Bilgisayar ve telefonlarınızı** saldırılara daha dayanıklı kılacak adımlar.|Cihazınızın *fiziksel* olarak saldırganların eline geçmesi durumunda bilinen saldırılara karşı dayanıklı kılmak yararlıdır.| |[Cihaz Güvenliği](./cihaz_guvenligi)|**Bilgisayar ve telefonlarınızı** saldırılara daha dayanıklı kılacak adımlar.|Cihazınızın *fiziksel* olarak saldırganların eline geçmesi durumunda bilinen saldırılara karşı dayanıklı kılmak yararlıdır.|
|[Yazışma Güvenliği](./yazisma_guvenligi)|**her mesajı** gönderir veya alırken şifrelenin yolları.|Eğer belirli bir mesajın gönderilir ve depolanırken **mahremiyetini** teminat altına almak için gereklidir.| |[Yazışma Güvenliği](./yazisma_guvenligi)|**her mesajı** gönderir veya alırken şifrelemenin yolları.|Eğer belirli bir mesajın gönderilir ve depolanırken **mahremiyetini** teminat altına almak için gereklidir.|
|[Ağ Güvenliği](./ag_guvenligi)|Sizi takip eden siteleri engellemek ve **İnternet trafiğinizi** şifrelemek.|Davranışsal takiplere, hesap çalınmalarına, sansüre, sosyal ağ takibine, dinlemlere ve reklamlara karşı korunmaya yardımcı olur| |[Ağ Güvenliği](./ag_guvenligi)|Sizi takip eden siteleri engellemek ve **İnternet trafiğinizi** şifrelemek.|Davranışsal takiplere, hesap çalınmalarına, sansüre, sosyal ağ takibine, dinlemelere ve reklamlara karşı korunmaya yardımcı olur|
Ayrıca [güvenlik okuma listesi](./resources.md) sayfasını daha fazla güvenlik rehberi ve aktivist servis sağlayıcılar için inceleyin. Ayrıca [güvenlik okuma listesi](./resources.md) sayfasını daha fazla güvenlik rehberi ve aktivist servis sağlayıcılar için inceleyin.

@ -0,0 +1,88 @@
## Shadowsocks nedir?
Shadowsocks socks5 protokolünü temel alan bir proxy uygulamasıdır. 2012’de Çin Halk Cumhuriyeti’nin ünlü güvenlik duvarını aşabilmek için Python dilinde geliştirilmiştir. İlerleyen zamanlarda farklı dil ve platformlarda da sunucu ve istemcileri yazılmıştır, en popülerleri shadowsocks-rust, shadowsocks-libev ve go-shadowsocks2 yazılımlarıdır. Linux, BSD türevleri, MacOS, ve Windows işletim sistemleri için Qt5 temelli bir istemcisi vardır (shadowsocks-qt5), ayrıca Android, iOS ve Windows için özel yazılmış istemcileri de bulunmaktadır. Hâlâ orjinal python sunucu/istemcisi pip paket yöneticisi ile kurulabilmektedir. Akan veriyi şifrelemek için AES ve ChaCha algoritmalarını kullanmaktadır, ayrıca bu algoritmaların üzerine AEAD yani İlişkili Verilerle Kimlik Doğrulamalı Şifreleme yapmaktadır. Bu sayede veri hem şifreli hem de kimliği doğrulanmış şekilde taşınmaktadır. Shadowsocks’u diğer proxy yöntemlerinden ayrıştıran bir nokta da TCP’nin yanında UDP trafiğini de taşıyabilmesidir. Ek olarak standart bir eklenti sistemi de bulunmaktadır ve v2ray en popüler eklentilerden biridir, kullanım amacı akan verinin şeklini gizlemektir, bu plugin sayesinde akan trafik HTTP, HTTPS veya QUIC protokollerini taklit edebilir.
## Basit bir sunucu istemci kurulumu
### Sunucu tarafında
Tercihinize bağlı bir sunucu yazılımı seçip çalıştırabilmeniz gerekmektedir. Ben shadowsocks-rust sunucusunu kullanmayı tercih edeceğim ama ayar json dosyası neredeyse bütün istemciler için aynı olacaktır.
[github/shadowsocks-rust](https://github.com/shadowsocks/shadowsocks-rust/releases/) adresinden en güncel yayınlanmış sürümü seçip detaylarına bakıyorum. Bu belge yazılırkenki en güncel sürüm v1.8.12 olarak yayınlanmıştı. Platformunuza göre yayınlanan bir dosyayı seçmeniz gerekmekte, ben Gnu/Linux dağıtımları için derlenmiş olan halini indireceğim. Önümde iki seçenek var, Glibc ve MUSL. Ben Glibc için derlenmiş pakedi seçeceğim, eğer bir Gnu/Linux değil Busybox/Linux dağıtımı kullanıyorsanız MUSL için derlenmiş halini seçmeniz gerekecektir.
shadowsocks-v1.8.12.x86_64-unknown-linux-gnu.tar.xz dosyasını indirdikten sonra evimdeki sunucumda açıyorum ve içindeki dört çalıştırılabilir dosyayı, komut dizinlerimden birine koyuyorum. Ben /usr/local/sbin/ dizinini tercih ediyorum çünkü bu dizinin amacı root yetkisi ile çalıştırılacak ama paket yöneticisi vasıtasıyla kurulmamış uygulamaları barındırmaktır.
Daha sonrasında /etc/ dizini altında shadowsocks-config.json adında bir dosya oluşturup içine şunları yazıyorum.
```json
{
"server":"<sunucunuzun ip adresi>",
"server_port": 8388,
"password":"<güvenli bir parola>",
"timeout":300,
"method":"aes-256-gcm"
}
```
- *server* kalemi shadowsocks’un dinleyeceği, sunucunuzun IP adresini seçmenizi sağlar. Tek ağ kontrolcüsü olan cihazlarda tek bir IP olacağından işiniz kolay olacaktır. Eğer birden fazla ağ kontrolcünüz varsa hangisinde çalışmasını istediğinize siz karar vermelisiniz, yahut 0.0.0.0 yazarak bütün ip adreslerinizi dinlemesini sağlayabilirsiniz.
- _server_port_ kalemi yazılımın kullanacağı IP adreslerinde dinlemesini istediğiniz portu belirttiğiniz yerdir, standart 8388 kullanılır. Ben kendi sunucumda daha önce bahsettiğim v2ray pluginini kullandığımdan 443 HTTPS portunu kullanmaktayım. Böylece trafik HTTPS portuna akmakta, veri HTTPS trafiği gibi gözükmekte, dolayısıyla DPI (derin paket incelemesi) yapan güvenlik duvarları tarafından shadowsocks takip edilememektedir.
- _password_ parolanızı belirttiğiniz yer, basit bir şekilde çalıştığından ötürü güvenli bir parola kullanmanız şart.
- _timeout_ bağlantı zaman aşımını belirttiğiniz ayar kalemi, 300 saniye makul bir süre.
- _method_ şifreleme algoritmanızı seçtiğiniz yer, ben aes-256-gcm kullanıyorum, bu algoritma 256bitlik bir anahtar kullanarak simetrik blok şifreleme yapan bir algoritma ve ihtiyacımı karşılayacak kadar hızlı ve şu an desteklenen en güçlü algoritma.
Bu dosyayı kaydettikten sonra servis yöneticinize bir servis yazmanız gerekmekte. Bu kısmı sizin tercihinize bırakıyorum, lakin ben systemd kullandığımdan basit bir servis yazdım.
```
[Unit]
After=network.target
[Service]
Type=simple
User=nobody
Group=nobody
ExecStart=/usr/local/sbin/ssserver -c /etc/shadowsocks-config.json
[Install]
WantedBy=multi-user.target
```
Daha sonrasında bu servisi aktif hale getirip başlangıçta çalışacak şekilde ayarladım. Ve sunucum çalışır durumda.
### İstemci Tarafında
Aslında sunucu tarafındaki ayarların aynısını yaptım, neredeyse her şey aynı, lakin ayar dosyamı şu şekilde değiştirdim.
```json
{
"server":"<sunucunuzun ip adresi>",
"server_port": 8388,
"local_address":"<istemcinizin ip adresi>",
"local_port": 1080,
"password":"<güvenli bir parola>",
"timeout":300,
"method":"aes-256-gcm"
}
```
- _local_address_ kalemi istemciniz üzerinde, sslocal'ın (shadowsocks istemcinizin) dinleyecegi, programlarinizi yönlendireceginiz yerel adresi seçtiginiz yer.
- _local_port_ kalemi, istemci olarak kullandığınız bilgisayarda, localhost’ta hangi port üzerinden socks5 yayını yapacağını seçtiğimiz yer. Bazı istemciler bu ayarı kullanmamakta (android istemcisi mesela android’in kendi VPN altyapısını kullandığından yerel bir socks5 bağlantısı yerine tüm trafiği yönetebilmekte) lakin shadowsocks-rust istemcisi ve diğer bir çok istemci bu ayarı kullanıyor.
Son olarak da systemd servis dosyamı şu şekilde güncelledim.
```
[Unit]
After=network.target
[Service]
Type=simple
User=nobody
Group=nobody
ExecStart=/usr/local/sbin/sslocal -c /etc/shadowsocks-config.json
[Install]
WantedBy=multi-user.target
```
Ve bu kadar! Artık socks5 destekleyen yazılımlarınızı shadowsocks proxy’si üzerinden internete, farklı bir noktadan çıkartabilirsiniz. Ben kendi bilgisayarımda Firefox, Thunderbird ve Telegram uygulamaları üzerinde bu proxy’i kullanmaktayım. Eğer bütün trafiğinizi shadowsocks üzerinden yönlendirmek istiyorsanız iptables ve redsocks uygulamaları ile bunu sağlayabilirsiniz. Android temelli telefonum üzerinde de shadowsocks kullanmaktayım ve sürekli VPN modu aktif şekilde ayarladım, bu sayede telefonumdan geçen bütün trafik kendi sunucum üzerinden internete çıkmakta, tanımadığım ağlara bağlandığımda iletişimim takip edilememekte ve bütün trafiğim tek bir IP adresine doğru gidiyor gözükmekte.
Shadowsocks belki Çin Halk Cumhuriyeti devleti tarafından erişimi engellenmeye çalışılan, önlem geliştirilen ve kısıtlanan bir yazılım ve protokol olabilir, ancak aktif geliştirici kitlesi, eklentileri ve genel basitliği ile sadece Çin vatandaşları tarafından değil aynı zamanda diğer bütün dünya vatandaşları tarafından da tercih edilesi bir noktaya gelmiştir. Güncelliğini farklı dil ve platformlarda koruyan ciddi bir geliştirici kitlesi ve aktif kullanıcı kitlesi ile güçlü bir proxy yazılımı olan Shadowsocks umarım sizin de ilginizi çekmiştir.

@ -22,7 +22,7 @@ Bugün bankacılık işlemleri yapan neredeyse herkes 2FA'nın en yaygın method
* **Donanımsal anahtarlar ile**: Özellikle çift aşamalı yetkilendirme için tasarlanmış cihazlar güvenlik için en iyi çözümdür. Lakin donanımların pahalı olması sebebi ile pek az hizmet bu yöntemi tercih etmektedir. Bu amaçla kendi cihazınızı alıp yazılım yerine bu cihazlar ile kod üretimi yapabilirsiniz. * **Donanımsal anahtarlar ile**: Özellikle çift aşamalı yetkilendirme için tasarlanmış cihazlar güvenlik için en iyi çözümdür. Lakin donanımların pahalı olması sebebi ile pek az hizmet bu yöntemi tercih etmektedir. Bu amaçla kendi cihazınızı alıp yazılım yerine bu cihazlar ile kod üretimi yapabilirsiniz.
* [Yubikey](https://www.yubico.com) Sadece bir 2FA cihazı olmaktan çok daha fazlasını yapabilen en yaygın kullanılan çift aşamalı yetkilendirme cihazıdır. Birden protokolü desteklemekle tavsiye edilebilecek ilk üründür. * [Yubikey](https://www.yubico.com) Sadece bir 2FA cihazı olmaktan çok daha fazlasını yapabilen en yaygın kullanılan çift aşamalı yetkilendirme cihazıdır. Birden fazla protokolü desteklemekle tavsiye edilebilecek ilk üründür.
* [RSA Tokens](https://community.rsa.com/community/products/securid/hardware-tokens) Bulabilir ve kullanabilirseniz RSA donanımlarını kod tabanlı 2FA uygulamalarında kullanabilirsiniz. * [RSA Tokens](https://community.rsa.com/community/products/securid/hardware-tokens) Bulabilir ve kullanabilirseniz RSA donanımlarını kod tabanlı 2FA uygulamalarında kullanabilirsiniz.
## 2FA kullanırken nelere dikkat edilmeli? ## 2FA kullanırken nelere dikkat edilmeli?

@ -2,7 +2,7 @@
## Gönderene asla güvenmeyin ## Gönderene asla güvenmeyin
E-postanın yaşanan çoğu saldırının temel kaynağı olmasının temelinde gönderenin kimliğinin doğrulanmasının imkanı olmamasıdır. E-postanın yaşanan çoğu saldırının temel kaynağı olmasının nedeni gönderenin kimliğinin doğrulanmasının imkanı olmamasıdır.
Tekrar edelim; Herhangi biri e-postanın gönderen bilgisini başka birinden gelmiş gibi taklit edebilir. Tekrar edelim; Herhangi biri e-postanın gönderen bilgisini başka birinden gelmiş gibi taklit edebilir.
@ -26,7 +26,7 @@ En iyisi e-postalarla gelen bağlantılara asla tıklamamaktır. Eğer e-posta i
* Gelen bağlantıya tıklamak yerine elle yazabilir misiniz? Gönderilen bağlantı göründüğü gibi olmayabilir. Alan adları, aslına benzer eşyazımlar veya farklı harfler içeriyor olabilir (ör: rakam olan "0" ile büyük "O", veya latin ile kiril harfler gibi). Gelen bağlantı, <https://riseuρ.net> gibi görünüyor olabilir fakat aslında saldırganın web sitesi olan <https://riseuρ.net> (ikinci bağlantı yunan "p" harfi kullanmakta.) sizi yönlendiriyor olabilir. Bu tip saldırıları önlemenin en güvenli yolu ilgili bağlantıyı adres çubuğuna elle yazmaktır. * Gelen bağlantıya tıklamak yerine elle yazabilir misiniz? Gönderilen bağlantı göründüğü gibi olmayabilir. Alan adları, aslına benzer eşyazımlar veya farklı harfler içeriyor olabilir (ör: rakam olan "0" ile büyük "O", veya latin ile kiril harfler gibi). Gelen bağlantı, <https://riseuρ.net> gibi görünüyor olabilir fakat aslında saldırganın web sitesi olan <https://riseuρ.net> (ikinci bağlantı yunan "p" harfi kullanmakta.) sizi yönlendiriyor olabilir. Bu tip saldırıları önlemenin en güvenli yolu ilgili bağlantıyı adres çubuğuna elle yazmaktır.
* Alan adını tanıyor musunuz? Çoğu e-posta istemcisi, web tarayıcılarında olduğu gibi, imleci bağlantıların üzerinde tuttuğunuzda gittiği URL'yi gösterir. Eğer bağlantının gittiği yer beklenmedik veya yabancı ise, göndereni gerçek olup olmadığı yönünde teyit edin. Bağlantılar her zaman "https://" ile başlamalıdır. Eğer "data://" ile başlıyorsa bu kesinlikle bunun bir oltalama saldırısı olduğuna işarettir. * Alan adını tanıyor musunuz? Çoğu e-posta istemcisi, web tarayıcılarında olduğu gibi, imleci bağlantıların üzerinde tuttuğunuzda gittiği URL'yi gösterir. Eğer bağlantının gittiği yer beklenmedik veya yabancı ise, göndereni gerçek olup olmadığı yönünde teyit edin. Bağlantılar her zaman "https://" ile başlamalıdır. Eğer "data://" ile başlıyorsa bu kesinlikle bunun bir oltalama saldırısı olduğuna işarettir.
Bilinmeyen kişilerden veya şüpheli görünen e-postalarla gelen bağlantılar ve dosyaları asla açmayın. Tanıdığınız kişilerin aksine bilinmeyen kimseler size gerçekten ihtiyacınız olacak bir bağlantı veya dosya göndermeyecektir. Eğer bilinmeyen bir gönderenin bağlantısı gerçekten gerekli bir bilgi içeriyorsa, bu bilgiye ayrıca yapılacak bir arama gibi daha güvenilir bir şekilde ulamak mümkündür. Bilinmeyen kişilerden veya şüpheli görünen e-postalarla gelen bağlantılar ve dosyaları asla açmayın. Tanıdığınız kişilerin aksine bilinmeyen kimseler size gerçekten ihtiyacınız olacak bir bağlantı veya dosya göndermeyecektir. Eğer bilinmeyen bir gönderenin bağlantısı gerçekten gerekli bir bilgi içeriyorsa, bu bilgiye ayrıca yapılacak bir arama gibi daha güvenilir bir şekilde ulaşmak mümkündür.
## Asla bir bağlantıya tıkladıktan sonra hesap girişi yapmayın ## Asla bir bağlantıya tıkladıktan sonra hesap girişi yapmayın

@ -31,7 +31,7 @@ Rastgele üretilmiş güçlü parolalar kullanın. Bir parolanın gücünü, uzu
Güçlü ve rastgele parolaların istisnası olarak cihazlarınızın ekran kilitlerine koyduklarınız sayılabilir. Bu sistemler birden fazla giriş denemesini engellediklerinden ve sizin tarafınızdan ara sıra değiştirildiklerinde görece kısa olsalar da amaçlanan güvenlik için yeterlidirler. Güçlü ve rastgele parolaların istisnası olarak cihazlarınızın ekran kilitlerine koyduklarınız sayılabilir. Bu sistemler birden fazla giriş denemesini engellediklerinden ve sizin tarafınızdan ara sıra değiştirildiklerinde görece kısa olsalar da amaçlanan güvenlik için yeterlidirler.
İnsanlar, bilgisayarların aksine güvenli parolalar yaratmakça çok başarısızdır. Bırakın bilgisayar bu işi sizin için yapsın. İnsanlar, bilgisayarların aksine güvenli parolalar yaratmakta çok başarısızdır. Bırakın bilgisayar bu işi sizin için yapsın.
Hatırlamanız gereken parolalar üretmek için çokça yol bulunmaktadır. Eğer parola yöneticisine bırakmak yerine hatırlamanız gereken parolalar varsa bunlar için biz [Zarola](https://zarola.oyd.org.tr) kullanmanızı öneriyoruz. Hatırlamanız gereken parolalar üretmek için çokça yol bulunmaktadır. Eğer parola yöneticisine bırakmak yerine hatırlamanız gereken parolalar varsa bunlar için biz [Zarola](https://zarola.oyd.org.tr) kullanmanızı öneriyoruz.

@ -54,9 +54,9 @@ Bu sebeple riskinizin düşük olduğuna eminseniz ve yanıldığınız için pi
## Cihazlarınızı yanınızdan ayırmayın ## Cihazlarınızı yanınızdan ayırmayın
Cihazlarınızı fiziksel olarak yanınızda tutmak her zaman iyi bir fikirdir. Aksi takdirde bir saldırganın cihazınıza girmek, verilerinizi ele geçirmek ve gelecekteki etkinliklerinizi izlemek amacı ile kötücül yazılım yülemesine fırsat doğabilir. Cihazlarınızı fiziksel olarak yanınızda tutmak her zaman iyi bir fikirdir. Aksi takdirde bir saldırganın cihazınıza girmek, verilerinizi ele geçirmek ve gelecekteki etkinliklerinizi izlemek amacı ile kötücül yazılım yüklemesine fırsat doğabilir.
Cihazlarınızın zafiyeti tavsiye edilen donanımları kullanıp kullanmadığınıza, [şifrelemenin => cihaz-şifreleme]] etkinleştirilip etkinleştirilmediğine ve cihazınızı bir parola veya PIN ile koruyup korumadığınıza bağlıdır.lk Cihazlarınızın zafiyeti tavsiye edilen donanımları kullanıp kullanmadığınıza, [şifrelemenin](cihaz-şifreleme.md) etkinleştirilip etkinleştirilmediğine ve cihazınızı bir parola veya PIN ile koruyup korumadığınıza bağlıdır
**Bir saldırganın cihazınıza girebilme olasılığı:** **Bir saldırganın cihazınıza girebilme olasılığı:**
@ -141,14 +141,14 @@ Neden signal kullanmalısınız?
* GSM hizmet sağlayıcınız size gönderilen her mesajın bir kopyasını tutmaktadır. Signal ile GSM hizmet sağlayıcınız ne mesajlarınıza ne de iletişimde bulunduğunuz insanlara ulaşabilir. * GSM hizmet sağlayıcınız size gönderilen her mesajın bir kopyasını tutmaktadır. Signal ile GSM hizmet sağlayıcınız ne mesajlarınıza ne de iletişimde bulunduğunuz insanlara ulaşabilir.
* Bir saldırgan için telefon numaranızı ele geçirmek görece kolaydır. Konuştuğunuz kişinin başına bu geldiğinde Signal, kişinin "güvenlik numarası'nın" değiştiğine dair bir uyarı verir. Bu aynı zamanda biri yeni telefon edindiğinde de gerçekleşir. Güvenlik numarasını doğrulamak aranızdaki yazışmaların kimse tarafından okunmadığını garanti eder. * Bir saldırgan için telefon numaranızı ele geçirmek görece kolaydır. Konuştuğunuz kişinin başına bu geldiğinde Signal, kişinin "güvenlik numarası'nın" değiştiğine dair bir uyarı verir. Bu aynı zamanda biri yeni telefon edindiğinde de gerçekleşir. Güvenlik numarasını doğrulamak aranızdaki yazışmaların kimse tarafından okunmadığını garanti eder.
* Signal aynı zamanda güvenli ses iletişimi için de kullanılabilir. GSM hizmet sağlayıcınız kimi aradığınızı, kimin sizi aradığı ve aramaların uzunluğuna ilişkin kayıt tutar. Signal ile yaptığınız aramalarda GSM servis sağlayızınız bu bilgilere ulaşamaz. Cihazınız güvenli olduğu sürece aramalarınızın içerğiği ve uzunluğu gizli kalacaktır. * Signal aynı zamanda güvenli ses iletişimi için de kullanılabilir. GSM hizmet sağlayıcınız kimi aradığınızı, kimin sizi aradığı ve aramaların uzunluğuna ilişkin kayıt tutar. Signal ile yaptığınız aramalarda GSM servis sağlayızınız bu bilgilere ulaşamaz. Cihazınız güvenli olduğu sürece aramalarınızın içeriği ve uzunluğu gizli kalacaktır.
* WhatsApp, Telegram veya Wire gibi diğer "güvenli" olarak pazarlanan yazışma programları Signal ile kıyaslanınca çokça soruna sahiptir. * WhatsApp, Telegram veya Wire gibi diğer "güvenli" olarak pazarlanan yazışma programları Signal ile kıyaslanınca çokça soruna sahiptir.
Daha fazla bilgi için, [Security Planner / Signal](https://securityplanner.org/#/tool/signal)'e bakın. Daha fazla bilgi için, [Security Planner / Signal](https://securityplanner.org/#/tool/signal)'e bakın.
## Silence kullanın ## Silence kullanın
**[Silence](https://silence.im/)** android için geliştirilmiş bir SMS (kısa mesaj servisi) yazılımıdır. Silence'i kurduktan sonra telefonunuzun standart sms programı olarak atarsınız ve tüm SMS'leriniz Silence'e gelir. Normal koşullarda hiç her SMS programı gibi sms'leriniz gelir ve gider ama Silence kullanan kişilerle anahtar değişimi yaptıktan sonra tamamen uçtan uca şifreli sms yazışması yapabilirsiniz. **[Silence](https://silence.im/)** android için geliştirilmiş bir SMS (kısa mesaj servisi) yazılımıdır. Silence'i kurduktan sonra telefonunuzun standart sms programı olarak atarsınız ve tüm SMS'leriniz Silence'e gelir. Normal koşullarda her SMS programı gibi sms'leriniz gelir ve gider ama Silence kullanan kişilerle anahtar değişimi yaptıktan sonra tamamen uçtan uca şifreli sms yazışması yapabilirsiniz.
## Güvenli fotoğraf çekin ## Güvenli fotoğraf çekin
@ -156,6 +156,6 @@ Telefonunuzun kamerası, çektiğiniz her fotoğrafa yüksek olasılıkla hassas
Fotoğraflarınızda "geotagging" sorununu engellemek için, kamera ayarlarınızı açın ve konum bilgisini kaydetme ayarlarını kapatın. Fotoğraflarınızda "geotagging" sorununu engellemek için, kamera ayarlarınızı açın ve konum bilgisini kaydetme ayarlarını kapatın.
Geotagging kapalı iken bile kamera yazılımınız cihazınızın modelini ve diğer potansiyel olarak hassas veriyi fotoğraflara kaydedecektir. Bu durumdan kurtulmanın en iyi yolu ayrı bir yazılımla "EXIF1 verisini fotoğraf dosyalarından silmektir. Bu yazılımlar aynı zamanda konum bilgisini de çektiğiniz geçmiş fotoğraflardan silmek için de kullanılabilir. Geotagging kapalı iken bile kamera yazılımınız cihazınızın modelini ve diğer potansiyel olarak hassas veriyi fotoğraflara kaydedecektir. Bu durumdan kurtulmanın en iyi yolu ayrı bir yazılımla EXIF1 verisini fotoğraf dosyalarından silmektir. Bu yazılımlar aynı zamanda konum bilgisini de çektiğiniz geçmiş fotoğraflardan silmek için de kullanılabilir.
Daha fazla bilgi için: [Fotoğraflardan EXIF üstverisini silmenin 3 yolu](https://www.makeuseof.com/tag/3-ways-to-remove-exif-metadata-from-photos-and-why-you-might-want-to/). Daha fazla bilgi için: [Fotoğraflardan EXIF üstverisini silmenin 3 yolu](https://www.makeuseof.com/tag/3-ways-to-remove-exif-metadata-from-photos-and-why-you-might-want-to/).

@ -9,8 +9,8 @@ Bir saldırgan yazılımlarınızdaki bir zayıflığı kullanarak cihazlarını
Otomatik Güncellemer Nasıl Açılır? Otomatik Güncellemer Nasıl Açılır?
* **GNU/Linux**: Çoğu dağıtımda otomatik güncelleştirmeler zaten açık gelir ve kritik güncelleştirmeler konusunda uyarılırsınız. Elle güncelleme yapmak isterseniz kullandığınız dağıtımın grafik arayüzünden faydalanabilir veya; * **GNU/Linux**: Çoğu dağıtımda otomatik güncelleştirmeler zaten açık gelir ve kritik güncelleştirmeler konusunda uyarılırsınız. Elle güncelleme yapmak isterseniz kullandığınız dağıtımın grafik arayüzünden faydalanabilir veya;
*Debian tabanlı dağıtımlar için: Terminalden **sudo apt-get update & sudo apt-get upgrade -y** komutunu kullanarak güncelleme yapabilirsiniz. * Debian tabanlı dağıtımlar için: Terminalden **sudo apt-get update & sudo apt-get upgrade -y** komutunu kullanarak güncelleme yapabilirsiniz.
*RPM tabanlı dağıtımlar için: Terminalden **sudo yum update -y** komutunu kullanrak güncelleme yapabilirsiniz. * RPM tabanlı dağıtımlar için: Terminalden **sudo yum update -y** komutunu kullanarak güncelleme yapabilirsiniz.
* **macOS**: **Apple** menüsüne tıklayın, **Sistem tercihleri** > **App Store** > **Güncellemeleri otomatik olarak denetle** * **macOS**: **Apple** menüsüne tıklayın, **Sistem tercihleri** > **App Store** > **Güncellemeleri otomatik olarak denetle**
* **Windows**: **Başlat** çubuğuna tıklayın, daha sonra **Ayarlar** > **Güncelleme ve güvenlik** > **Windows Güncellemeleri** > **İleri seçenekler**i tıkladıktan sonra **Güncellemeler nasıl indirilsinin** altındaki **Otomatik (önerilen)**'i seçin. * **Windows**: **Başlat** çubuğuna tıklayın, daha sonra **Ayarlar** > **Güncelleme ve güvenlik** > **Windows Güncellemeleri** > **İleri seçenekler**i tıkladıktan sonra **Güncellemeler nasıl indirilsinin** altındaki **Otomatik (önerilen)**'i seçin.
@ -34,11 +34,11 @@ Not: Resmi Android uygulama mağazası Google Play'i taklitçi uygulamalardan ka
Mobil uygulamalar, tarayıcı eklentileri ve ücretsiz programların artması ile birçok güvenlik problemi de ortaya çıktı. Bu sebep ile güvendiğiniz kuruluşların (örneğin daha önce kullanmış olduğunuz) yazılım geliştiricileri tarafından geliştirilmeyen yazılımlardan mümkün ise kaçının. Mobil uygulamalar, tarayıcı eklentileri ve ücretsiz programların artması ile birçok güvenlik problemi de ortaya çıktı. Bu sebep ile güvendiğiniz kuruluşların (örneğin daha önce kullanmış olduğunuz) yazılım geliştiricileri tarafından geliştirilmeyen yazılımlardan mümkün ise kaçının.
Görünürde iyi niyetli olan veya faydalı görünen yazılımlar (antivirüs tarayıcıları gibi) aslında arkaplandaki kötü hareketlerini gizliyor olabilir. Çoğu tarayıcıda ve mobil cihazda bir uygulama kurulum sırasında cihazda ulaşabileceği bilgiler ve donanımlar hakkında çeşitli izinler ister. Bu izinlerin uygulamanın beklenen amacı kapsamında kaldığına kabaca göz atmak gereklidir.Örneğin bir fener uygulaması cihazınızın rehberine erişmek veya telefon aramaları yapabilmek isterse bu yazılımı kullanmamalısınız. Aramalarınıza, kişilerinize, kameranıza, mikrofonunuza, konum servislerinize veya tüm saklama alanınıza verdiğiniz erişim iznileri hakkında çok dikkatli olunmalıdır. Görünürde iyi niyetli olan veya faydalı görünen yazılımlar (antivirüs tarayıcıları gibi) aslında arkaplandaki kötü hareketlerini gizliyor olabilir. Çoğu tarayıcıda ve mobil cihazda bir uygulama kurulum sırasında cihazda ulaşabileceği bilgiler ve donanımlar hakkında çeşitli izinler ister. Bu izinlerin uygulamanın beklenen amacı kapsamında kaldığına kabaca göz atmak gereklidir.Örneğin bir fener uygulaması cihazınızın rehberine erişmek veya telefon aramaları yapabilmek isterse bu yazılımı kullanmamalısınız. Aramalarınıza, kişilerinize, kameranıza, mikrofonunuza, konum servislerinize veya tüm saklama alanınıza verdiğiniz erişim izinleri hakkında çok dikkatli olunmalıdır.
İndirdikten sonra verdiğiniz izinlere bakmak, cihaza ve koşula göre farklılık gösterebilir. Firefox tarayıcısında, ayarlar altında mahremiyet ve güvenlik sekmesinde verilen izinleri görebilirsiniz. Chrome ve Chromium'da, chrome://extensions/'a gidin ve her eklenti için izinlere tıklayın. iOS cihazlarında, ayarların altında tüm izinlerin listesi vardır. Her iznin altında da o izinleri kullanan uygulamalar yer alır. Android cihazlarında Ayarlar > Uygulama yöneticisinde uygulama listesini görüntüleyebilirsiniz. Her uygulamanın altında uygulamanın kullandığı izinleri gösteren bir liste vardır. İndirdikten sonra verdiğiniz izinlere bakmak, cihaza ve koşula göre farklılık gösterebilir. Firefox tarayıcısında, ayarlar altında mahremiyet ve güvenlik sekmesinde verilen izinleri görebilirsiniz. Chrome ve Chromium'da, chrome://extensions/'a gidin ve her eklenti için izinlere tıklayın. iOS cihazlarında, ayarların altında tüm izinlerin listesi vardır. Her iznin altında da o izinleri kullanan uygulamalar yer alır. Android cihazlarında Ayarlar > Uygulama yöneticisinde uygulama listesini görüntüleyebilirsiniz. Her uygulamanın altında uygulamanın kullandığı izinleri gösteren bir liste vardır.
Genel bir alışkanlık olarak cihazlarınızda gereksiz veya çok seyrek kullandığınız yazılımları kullanmamak gerekir. Şayet bir yazılımın sunduğu hizmeti Web'den alabiliyorsanız, yazılımını cihazınıza kurmak yerine tarayıcınız aracılığı ile web üzerinden hizmet almayı seçebilirsiniz. Genel olarak da bir yazılım hem özgür değil hem de ücret istemeden çok şey vaad ediyorsa işin içinde bir bit yeniği var mı bakmalıdır. Genel bir alışkanlık olarak cihazlarınızda gereksiz veya çok seyrek kullandığınız yazılımları kullanmamak gerekir. Şayet bir yazılımın sunduğu hizmeti Web'den alabiliyorsanız, yazılımını cihazınıza kurmak yerine tarayıcınız aracılığı ile web üzerinden hizmet almayı seçebilirsiniz. Genel olarak da bir yazılım hem özgür değil hem de ücret istemeden çok şey vaad ediyorsa işin içinde bir bit yeniği var mı bakılmalıdır.
Maalesef dizüstü ve masaüstü bilgisayarlarındaki çoğu işletim sisteminin bir izin yönetimi yok ve yazılımlar kurulum sırasında sistem kaynaklarına erişim için izin istemiyor. Bu yüzden bilgisayarlarınıza indirdiğiniz yazılımlarda çok daha dikkatli olmanız gerekiyor. Maalesef dizüstü ve masaüstü bilgisayarlarındaki çoğu işletim sisteminin bir izin yönetimi yok ve yazılımlar kurulum sırasında sistem kaynaklarına erişim için izin istemiyor. Bu yüzden bilgisayarlarınıza indirdiğiniz yazılımlarda çok daha dikkatli olmanız gerekiyor.

@ -1,13 +1,13 @@
# Yazışma Güvenliği # Yazışma Güvenliği
__Yazışma Güvenliği__ mesajlarınızın amaçlanan alıcısına gönderilirken sizin cihazınızda şifrelendiğinden ve sadece alısının okuyabileceğinden emin olmaktır. Her ne kadar [ağ güvenliği](../ag_guvenligi/) ve [cihaz güvenliği](../cihaz_guvenligi/) önemli olsalar da, mesaj şifrelemek çoğu durumda gereklidir: __Yazışma Güvenliği__ mesajlarınızın amaçlanan alıcısına gönderilirken sizin cihazınızda şifrelendiğinden ve sadece alısının okuyabileceğinden emin olmaktır. Her ne kadar [ağ güvenliği](../ag_guvenligi/) ve [cihaz güvenliği](../cihaz_guvenligi/) önemli olsalar da, mesaj şifrelemek çoğu durumda gereklidir:
* __Gizlilik__: Mesajları şifrelemek, mesajın sadece amaçlanan taraflarca okunabileceğinden emin olmanın tek yoludur. * __Gizlilik__: Mesajları şifrelemek, mesajın sadece amaçlanan taraflarca okunabileceğinden emin olmanın tek yoludur.
* __Doğrulama__: Mesaj şifrelemek, mesajlaştığınız kişinin kimliğinden emin olmanın tek yoludur. * __Doğrulama__: Mesaj şifrelemek, mesajlaştığınız kişinin kimliğinden emin olmanın tek yoludur.
Mesaj şifrelemek kimi zaman zorlu olabilir: Mesaj şifrelemek kimi zaman zorlu olabilir:
* __Bir cihaz sahibi olmalısınız__: Mesaj şifrelemenin fikri, mesajlarınızın şifrelenmesi için bir başka üçüncü kişiye güvenmemenizdir. Bu sebeple tüm şifreleme sizin ciahzınızda gerçekleştiğinden bir cihaz sahibi olmanız gereklidir. * __Bir cihaz sahibi olmalısınız__: Mesaj şifrelemenin fikri, mesajlarınızın şifrelenmesi için bir başka üçüncü kişiye güvenmemenizdir. Bu sebeple tüm şifreleme sizin cihazınızda gerçekleştiğinden bir cihaz sahibi olmanız gereklidir.
* __Meşakatli öğrenme süreci__: Şifreleme yazılımlarını doğru kullanmak için hatrı sayılır bir öğrenme sürecini; açık anahtar, özel anahtar, anahtarlıklar gibi kavramlar için geçirmeniz gerekir. * __Meşakatli öğrenme süreci__: Şifreleme yazılımlarını doğru kullanmak için hatrı sayılır bir öğrenme sürecini; açık anahtar, özel anahtar, anahtarlıklar gibi kavramlar için geçirmeniz gerekir.
* __Sınırlı kullanıcı sayısı__: Mesaj şifreleme kullanmak, sadece size aynı yazılımı kullanan kişilerle güvenli iletişim kurabilmeniz anlamına gelir. * __Sınırlı kullanıcı sayısı__: Mesaj şifreleme kullanmak, sadece size aynı yazılımı kullanan kişilerle güvenli iletişim kurabilmeniz anlamına gelir.
@ -21,21 +21,21 @@ Bu sayfalarda anılan "mesaj şifreleme" teknik olarak "açık-anahtar kriptogra
* __Açık anahtar__: Herkes bir açık anahtara da sahiptir. Bu anahtar genellikle her yere yayınlanır. Şayet bir kimse size şifreli mesaj göndermek istiyorsa sizin açık anahtarınızı kullanarak mesajını şifreler. Sadece açık anahtarın çifti olan özel anahtara sahip olan kişi mesajı deşifre edebilir. * __Açık anahtar__: Herkes bir açık anahtara da sahiptir. Bu anahtar genellikle her yere yayınlanır. Şayet bir kimse size şifreli mesaj göndermek istiyorsa sizin açık anahtarınızı kullanarak mesajını şifreler. Sadece açık anahtarın çifti olan özel anahtara sahip olan kişi mesajı deşifre edebilir.
__Mesaj şifrelemeyi öğrenmek için öneriler__ ### Mesaj şifrelemeyi öğrenmek için öneriler
Her ne kadar en yüksek korumayı sağlasa da, açık anahtar şifreleme kullanmak bir maceradır. Yolculuğunuzu daha az korkutucu kılmak için aşağıdakileri aklınızda tutmanızı öneririz: Her ne kadar en yüksek korumayı sağlasa da, açık anahtar şifreleme kullanmak bir maceradır. Yolculuğunuzu daha az korkutucu kılmak için aşağıdakileri aklınızda tutmanızı öneririz:
* __Kendinizi adamaya hazır olun__: Açık anahtar şifrelemesini kullanmak bir çok yeni yetenek ve jargonu öğrenmeye hevesli olmayı gerektirir. Açık anahtar kullanımının genel kabulüne daha çokça vakit olduğundan bu emeği harcamak fayfasız gibi görünebilir fakat kritik kütleye ulaşmak için bizim gibi erkenden bu işe girenlerin olması gereklidir. * __Kendinizi adamaya hazır olun__: Açık anahtar şifrelemesini kullanmak bir çok yeni yetenek ve jargonu öğrenmeye hevesli olmayı gerektirir. Açık anahtar kullanımının genel kabulüne daha çokça vakit olduğundan bu emeği harcamak faydasız gibi görünebilir fakat kritik kitleye ulaşmak için bizim gibi erkenden bu işe girenlerin olması gereklidir.
* __Şifreli arkadaşlar edinin__: çoğu iletişiminiz şifreli olmasa bile kendinize açık anahtar şifreleme anternmanı yapabilecğeiniz bir arkadaş bulup kendisi ile güvenli iletişim kurun. * __Şifreli arkadaşlar edinin__: çoğu iletişiminiz şifreli olmasa bile kendinize açık anahtar şifreleme antrenmanı yapabileceğiniz bir arkadaş bulup kendisi ile güvenli iletişim kurun.
* __Hevesli insanlara takılın__: açık anahtar şifrelemesi kullanan insanlar genellikle bu konuda reklam yapmaya ve diğer insanlara yardım etmeye çok heveslidiler. Sorularınızı cevaplayacak ve size destek olacak böyle birini bulun. * __Hevesli insanlara takılın__: açık anahtar şifrelemesi kullanan insanlar genellikle bu konuda reklam yapmaya ve diğer insanlara yardım etmeye çok heveslidiler. Sorularınızı cevaplayacak ve size destek olacak böyle birini bulun.
__Şifreli Mesajlaşmanın Sınırları__ ### Şifreli Mesajlaşmanın Sınırları
Her ne kadar şifreleme ile e-postanızın içeriğini saklayabiliyor olsanız da şifreleme kime veya kimden e-posta aldığınızı *saklamaz* Bu açık anahtar şifrelemesi ile bile pek çok kişisel bilginin güvende olmadığı anlamına gelir. Her ne kadar şifreleme ile e-postanızın içeriğini saklayabiliyor olsanız da şifreleme kime veya kimden e-posta aldığınızı *saklamaz* Bu açık anahtar şifrelemesi ile bile pek çok kişisel bilginin güvende olmadığı anlamına gelir.
Neden? Bir kimsenin gönderdiğinzi e-postanın içeriği hakkında hiçbir şey bilmediğini düşünün fakat kiminle e-postalaştığınızı, ne sıklıkla bunu yaptığınızı ve başlıkları biledildiklerini hayal edin. Bu bilgi bağlantılarınız, alışkanlıklarınız, tanıdıklarınız ile ilgi ve etkinlikleriniz hakkında çokça şey söyleyecektir. Neden? Bir kimsenin gönderdiğiniz e-postanın içeriği hakkında hiçbir şey bilmediğini düşünün fakat kiminle e-postalaştığınızı, ne sıklıkla bunu yaptığınızı ve başlıkları biledildiklerini hayal edin. Bu bilgi bağlantılarınız, alışkanlıklarınız, tanıdıklarınız ile ilgi ve etkinlikleriniz hakkında çokça şey söyleyecektir.
İlişkilerinizi gizli tutabilmenin tek yolu buna saygı gösterecek servis sağlayıcılar aracılığı ile iletişim kurmaktır. [[Radikal servis sağlayıcılar litemize->radical-servers]] bu tip hizmet sağlayıcıları incelemek adına göz atabilirsiniz. İlişkilerinizi gizli tutabilmenin tek yolu buna saygı gösterecek servis sağlayıcılar aracılığı ile iletişim kurmaktır. [[Radikal servis sağlayıcılar litemize->radical-servers]] bu tip hizmet sağlayıcıları incelemek adına göz atabilirsiniz.

@ -79,6 +79,6 @@ Aynı zamanda SMTP ve POP3 gibi federatif e-posta protokolleri iki hizmet taraf
# Sonuç # Sonuç
Şifreli e-postayı bir hizmet olarak almak tercih sayılabilir. Kendi sunucunuzu ile e-posta işletmek ve GPG kullanmak hiç bu kadar kolay olmamıştı. Hali ile şifreli yazışmak, bunu güvenli şekilde yapmak ve anahtarınızı kendi elinizde tutmanın güvenini hissetmek için hala en iyi seçenek GPG'yi kendi yerel cihazınızda tercih ettiğiniz güvenilir bir e-posta hizmet sağlayıcı ile kullanmaktır. Şifreli e-postayı bir hizmet olarak almak tercih sayılabilir. Kendi sunucunuz ile e-posta işletmek ve GPG kullanmak hiç bu kadar kolay olmamıştı. Hali ile şifreli yazışmak, bunu güvenli şekilde yapmak ve anahtarınızı kendi elinizde tutmanın güvenini hissetmek için hala en iyi seçenek GPG'yi kendi yerel cihazınızda tercih ettiğiniz güvenilir bir e-posta hizmet sağlayıcı ile kullanmaktır.
[GPG anahtarı oluşturmak ve kullanmak için rehberimizden yararlanabilirsiniz.](../yazisma_guvenligi/openpgp.md) [GPG anahtarı oluşturmak ve kullanmak için rehberimizden yararlanabilirsiniz.](../yazisma_guvenligi/openpgp.md)

Loading…
Cancel
Save